یکی از مهارت‌های سخت در مشاغل، ‌ایده پردازی راهکار است که به کمک اسکرام می‌تواند باعث مدیریت بهتر پروژه شود. با توجه به اهمیت این موضوع در این مطلب از بلاگ شرکت دانش بنیان متین به شما می‌گوییم که اسکرام چیست و چه عملکرد و متدولوژی دارد.

اسکرام به زبان ساده

اگر شما هم یک کسب‌وکار دارید که می‌خواهید کارها را با روند سریع‌تری پیش ببرید، با سوالات زیادی مواجه می‌شوید. برای مثال اسکرام چیست؟ اسکرام به زبان ساده چارچوبی برای توسعه، تحویل و نگهداری محصولاتی پیچیده است. یعنی با استفاده از اسکرام شما قرار نیست قوانین سخت‌گیرانه‌ای تعیین کنید و کارها را مطابق آن پیش ببرید، بلکه اسکرام برای پیش بردن کارها، راهبردهایی را جلوی پای شما می‌گذارد.

در واقع به چارچوبی تکرار شدنی که می‌توان به آن عناصر و فاکتورهایی را افزود تا پروژه‌ها کنترل شوند، اسکرام نام دارند. اسکرام به عنوان مدلی در مهندسی نرم‌افزار برای حل مسئله‌های پیچیده کاربرد دارد. یعنی در مسائلی که ما دانش کمی نسبت به آن داریم و به تدریج تکمیل می‌شوند باید از اسکرام استفاده کرد.

برای پیش بردن کارها به‌صورت چابک و سریع، اسکرام به کمک شما می‌آید. برای شروع استفاده از اسکرام باید نیازمندی‌های ابتدایی پروژه را در راس کار قرار دهید و با استفاده از بازخوردهای دریافت شده از سوی مشتریان، آن را تکمیل کنید. برخی مفاهیم اسکرام را بیش‌تر بشناسید:

• اسکرام برد یا Scrum Board: برای تعیین وظایف هر فرد و اینکه همه اعضای تیم اتمام وظیفه خود را اعلام کنند باید تخته یا برد به‌صورت فیزیکی در محل استقرار تیم وجود داشته باشد. البته این روزها بیش‌تر تیم‌ها برای مدیریت پروژه‌های خود از نرم‌افزارهایی مانند ترلو، میزیتو، asna و…. استفاده می‌کنند.
• ScrumFlow: اسکرام مستر وظیفه دارد ScrumFlow را بررسی کند که شامل روند کلی اسپرینت و میزان پیشرفت در آن است.

مزایای اسکرام

• سازگار با شرایط تغییر یافته: اسکرام بر اصل سازگاری با هر گونه تغییر در پروژه ساخته شده است. یعنی در صورت وجود هر گونه تغییر می‌توانید با استفاده از اسکرام، محصول بهتری را تولید کنید.
• کسب رضایت بیش‌تر صاحبان محصول: همه اعضای یک تیم در پروژه تلاش می‌کنند تا رضایت صاحبان محصول را به دست آورند.
• تحویل بخشی از کار با بالاترین کیفیت: اسکرام به‌گونه‌ای طراحی شده که در هر ماه (هر اسپرینت) بخشی از کار به صاحبان محصول تحویل داده شود. نحوه چیدمان کارها به‌صورت مشارکتی در اسکرام باعث می‌شود کار را با بالاترین کیفیت تحویل دهید.
• بررسی بازخوردها و بهبود مستمر: همه ما در پی این هستیم که فرایند کاری خود را دائما بهبود بخشیم و بهترین محصول را به دست مشتریان برسانیم. در چارچوب اسکرام بعد از برنامه‌ریزی، انجام کار و تحویل بخشی از آن می‌توانید بازخورد مشتریان را ببینید. سپس براساس نیازمندی‌های جدید از سوی صاحبان محصول و مشتریان، فرایند پروژه خود را بهبود می‌بخشید.

ساخته‌های اسکرام چیست؟

ساخته‌های اسکرام درست مانند ابزاری برای حل مشکلات شما هستند. اما این ساخته‌های اسکرام چیست؟ ساخته‌های این چارچوب شامل بک لاگ محصول، بک لاگ اسپرینت و افزایش هستند. artifacts یا ساخته‌ها همان چیزی هستند که اعضای یک تیم اسکرام می‌سازند.

• فهرست محصول(Product Backlog): فهرستی پویا از تمام ویژگی‌ها، نیازها، تغییرات و بهبودهایی است که ممکن است در محصول آینده پیاده‌سازی شوند.
• فهرست اسپرینت(Sprint Backlog): زیرمجموعه‌ای از Product Backlog که تیم برای انجام در طول یک اسپرینت انتخاب می‌کند.
• افزوده(Increment): نتیجه‌ نهایی و قابل‌ارائه‌ای که از اجرای آیتم‌های Sprint Backlog در پایان اسپرینت به‌دست می‌آید.

آشنایی با اعضای تیم اسکرام و نقش هر یک

برای عملکرد بهتر چارچوب اسکرام به افراد مختلفی نیاز است. یعنی یک تیم اسکرام باید مالک محصول، تیم توسعه و اسکرام مستر را داشته باشد. اما وظیفه هر یک از اعضای تیم اسکرام چیست؟

صاحب محصول (Product Owner)

صاحبان محصول کسانی هستند که با تیم نرم‌افزاری مشارکت می‌کنند و ایده ساخت محصول مورد نظر را پیشنهاد می‌دهند. مدیران پروژه با صاحبان محصول باید دائما در ارتباط باشند. صاحب یا مالک محصول روی نیاز بازار، مشتری و الزامات کسب‌ و کار تمرکز می‌کند. سپس با اولویت‌بندی کارها، آن‌ها را به تیم مهندسی می‌سپارد.

اسکرام مستر Scrum Master

اسکرام مستر کسی است که وظیفه بررسی و نظارت بر فرایند اسکرام را بر عهده دارد. یعنی اسکرام مستر باید در هر جلسه گزارش کتبی ارائه دهد، خروجی هر اسپرینت را بررسی کند و با توجه به شرایط، فرایند را پیش ببرد. مسئولیت همه کارها درون تیم‌ها بر عهده اسکرام مستر است. یعنی برای پیش بردن کارها رویه منظمی در نظر می‌گیرد و تیم‌ها و مالک محصول را در فرایند اسکرام راهنمایی می‌کند.

اعضای کلیدی تیم نرم افزار Software Team Membes

اعضای تیم نرم‌افزاری همان کسانی هستند که پروژه را اجرا می‌کنند. این اعضا علاوه بر برگزاری جلسات با مدیران محصول و اسکرام مستر باید به‌ صورت ماهانه یا هفتگی جلساتی با یکدیگر برگزار کنند.

رویداد‌ یا مراسم اسکرام چیست

به مجموعه رویداد‌های متوالی که تیم اسکرام آن‌ها را مرتب برگزار می‌کند، رویداد‌ها یا مراسم اسکرام گفته می‌شود. این مراسم جایی است که بیش‌ترین تغییر در بین تیم‌ها مشاهده می‌شود. از این رو ممکن است خیلی از افراد اجرای همه این مراسم را ضروری دانسته و خیلی هم آن را پیچیده و تکراری بدانند. توصیه ما این است که در ابتدا و به مدت دو اسپرینت از همه مراسم استفاده کرده و پس از بررسی شرایط، بازنگری لازم را برای جا‌هایی که باید تعدیل کنید، داشته باشید.

در ادامه یک فهرست کلی از کلیدی‌ترین رویداد‌های تیم اسکرام را بررسی می‌کنیم:

• سازمان‌دهی بک لاگ: سازمان‌دهی یا دستکاری بک لاگ از مسئولیت‌های مهم مالک محصول است. مالک وظیفه دارد محصول را به سمت چشم‌انداز آن هدایت کند و با احاطه کامل روی مشتری و بازار، فهرستی از تیم توسعه و بازخورد‌های مشتری به دست بیاورد.
• برنامه‌ریزی اسپرینت: برنامه‌ریزی اسپرینت طی یک جلسه و به وسیله کل تیم توسعه انجام می‌شود. این جلسه توسط اسکرام مستر هدایت شده و به تصمیم‌گیری راجع به اهداف اسپرینت کمک می‌کند. پس از آن هم استوری‌های استفاده خاص از بک لاگ محصول به اسپرینت اضافه می‌شود. این استوری‌ها با هدف همسو هستند و تیم اسکرام نیز راجع به پیاده‌سازی آن‌ها با هم توافق دارد.

همه رویداد‌ها شامل برنامه‌ریزی تا بازنگری در اسپرینت رخ می‌دهند. وقتی بر روی یک بازه زمانی برای اسپرینت توافق حاصل شد، این بازه باید ثابت بماند. این کار باعث یادگیری تیم‌ها از وقایع گذشته می‌شود.

اسکرام و اجایل چه تفاوت‌هایی دارند؟

بسیاری از افراد به اشتباه تصور می‌کنند که اجایل همان اسکرام است در حالیکه اینطور نیست! اسکرام و اجایل دو سیستم مدیریت پروژه مشابه هستند که می‌توانند به صورت جداگانه استفاده شوند. البته چند تفاوت کلیدی بین آن‌ها وجود دارد. اول اینکه اجایل یک متدولوژی کامل از یک رویکرد تکراری و افزایشی است که به وسیله توسعه‌دهندگان و برای توسعه نرم‌افزار به کار می‌رود. اما اسکرام بخشی از اصول اجایل است. معمولا متد اسکرام به دلیل انعطاف‌پذیری بالا، خیلی سریع به تغییرات پاسخ می‌دهد. از طرفی اجایل در هر محیط کسب‌وکاری با تیم‌های کوچک قابل استفاده است.

نحوه اجرای اسکرام

اسکرام بیشتر از اینکه یک تعداد چک لیست باشد که باید دائما به دنبال آن‌ها باشید، یک ذهنیت است. در ادامه شما را با رایج‌ترین راه‌هایی که شرکت‌ها از طریق آن‌ها اسکرام را به اجرا در می‌آورند، آشنا می‌کنیم:

• انتخاب مالک محصول
• انتخاب حداکثر ۹ نفر به عنوان اعضای یک تیم دارای عملکرد متقابل و فرانقش
• تعیین یک اسکرام مستر
• ایجاد بک لاگ از کار‌های مربوط به محصول مورد نظر و اولویت‌بندی آن
• پالایش کار‌های موجود در بک لاگ و تخمین زمان و میزان توانایی که برای انجام آن‌ها لازم است
• برنامه‌ریزی اسپرینت دو هفته‌ای کاری خود
• برگزاری جلسات‌ ایستاده روزانه
• برگزاری جلسه مرور اسپرینت و گذشته نگری
• برنامه‌ریزی سریع برای اسپرینت دو هفته‌ای بعدی

در پایان فراموش نکنید اسکرام برای همه مفید نیست و مثل تمام روش‌های مدیریت چابک، ضعف‌ها و محدودیت‌های خودش را دارد.

۶ اصل اساسی در اسکرام

اسکرام دارای ۶ اصل اساسی است. این دستورالعمل‌ها باید در هر پروژه دنبال شوند تا پروژه به پیروزی برسد و تمرکز تیم از دست نرود.

1.  کنترل فرآیند تجربی: در اسکرام فرآیند تجربی جایگزین تئوری مبتنی بر مشاهده شواهد سخت و آزمایش شده است، هر مرحله باید کاملا واضح و روشن باشد تا با مورد بازرسی قرار دادن فعالیت‌های مرتبط، امکان خطا به حداقل برسد.
2. خود سازماندهی: به دلیل متکی بودن فرآیند اسکرام به افراد زیاد، خود سازماندهی یک اصل ضروری و مهم به شمار می‌آید. همه افراد درگیر پروژه، اختیار مستقل کار کردن را دارند.
3. همکاری: اسکرام یک فرآیند مشارکتی بوده اعضا با آگاهی پیدا کردن از عملکرد یکدیگر و همکاری در پیشبرد کار سریع‌تر نتیجه می‌گیرند.
4. اولویت‌بندی بر ارزش: این اصل سازماندهی و اولویت‌بندی وظایف بر اساس ارزش و چگونگی تکمیل آن‌ها را شامل می‌شود.
5. تایم اسپرینت: در اسکرام کار‌ها به صورت اسپرینت انجام شده و مدت زمان مشخصی دارند. بدین ترتیب تیم پروژه باید در یک زمان معین، یک سری اقدامات را بر روی محصول انجام دهد.
6. توسعه تکراری: این اصل بیان می‌کند یک پروژه در طول فرآیند توسعه ممکن است به پالایش چند باره احتیاج پیدا کند. توسعه تکراری با اجازه دادن به تیم برای انجام تنظیمات، امکان مدیریت آسان‌تر تغییرات را فراهم می‌کند.

اسکرام یک چارچوب سبک و تکرارشونده برای توسعه محصول است که بر پایه اصول چابک بنا شده و هدف آن تحویل سریع، باکیفیت و قابل انطباق با تغییرات در فرآیند توسعه می‌باشد.

سخن پایانی

کار تیمی می‌تواند خیلی راحت ما را به اهداف و رویا‌هایمان برساند. به شرطی که در هر پروژه اعضای یک تیم با همکاری یکدیگر بتوانند به پیشبرد آن کمک کنند. کمک‌ها و همکاری‌های تیم با به کارگیری تکنیک اسکرام بسیار مفید واقع می‌شوند. از این رو هر عضو در هر بخشی از تیم که قرار داشته باشد، باید با مشارکت در فرآیند اسکرام نقش خود را ایفا کند. به عبارت دیگر عملکرد این روش بر اساس سلسله مراتب ساخته نشده و در آن با هر عضو یکسان رفتار می‌شود.

منابع

scrum.org

atlassian.com