آیا تا به حال در میانه‌ی روزمرگی‌ها به این فکر کرده‌اید که چطور می‌شود متفاوت دید، متفاوت فکر کرد و متفاوت عمل کرد؟ زمانی که دو موضوع را به شکلی بهم وصل می‌کنیم که در نگاه اول ارتباطی میان‌شان نیست، جادوی تفکر خلاق شروع می‌شود. این مهارت، همان قدرتی‌ست که ذهن‌ را به‌جای تکرار، به کشف دعوت می‌کند. در جهانی که بیشتر آدم‌ها راه‌های تکراری می‌روند، خلاقیت یعنی جرأت انتخاب مسیر تازه.

در این مطلب با هم می‌خواهیم دقیقاً به این سؤال پاسخ دهیم: چگونه تفکر خلاق داشته باشیم؟ از انواع مختلف آن گرفته تا تکنیک‌هایی که می‌توانید از فردا صبح امتحان کنید.

مهارت تفکر خلاق چیست؟

قبل از هر چیز باید بدانید که مهارت تفکر خلاق فقط برای هنرمندان یا نویسنده‌ها نیست. همه‌ی ما، در هر شغلی که داشته باشیم، به این توانایی نیاز داریم. مهارت تفکر خلاق یعنی توانایی دیدن مسائل از زاویه‌ای جدید، خلق و ثبت ایده‌هایی نو، و یافتن راه‌حل‌هایی که از چشم بقیه پنهان می‌مانند.

طبق یک مطالعه مهم ۶۱٪ از کارمندان از آن‌ها خواسته شده که ایده‌های خلاقانه ارائه دهند، اما فقط ۳۰٪ واقعاً زمانی برای انجام این کار دارند. این نشان می‌دهد که همه از اهمیت خلاقیت آگاهند، اما در عمل، باید به آن فضای لازم را بدهیم.

انواع تفکر خلاق چیست؟

وقتی درباره‌ی انواع تفکر خلاق صحبت می‌کنیم، درواقع داریم از روش‌هایی حرف می‌زنیم که مغز شما برای رسیدن به ایده‌های جدید به کار می‌گیرد. این انواع، هرکدام در موقعیتی خاص کارایی دارند:

1. تفکر تباعدی (Divergent Thinking): یعنی تولید تعداد زیادی ایده‌ی مختلف در زمان کم.
2. تفکر تقاربی (Convergent Thinking): تمرکز بر تحلیل داده‌ها و رسیدن به یک راه‌حل منطقی.
3. تفکر جانبی (Lateral Thinking): گاهی لازم است از مسیر مستقیم خارج شوید. این نوع تفکر باعث می‌شود از میانبرهای ذهنی استفاده کنید.
4. تفکر الهامی (Inspirational Thinking): وقتی به آینده فکر می‌کنید و سعی دارید یک چشم‌انداز رؤیایی بسازید، این نوع از تفکر وارد عمل می‌شود.
5. تفکر زیباشناختی (Aesthetic Thinking): گاهی فقط کافی است ظاهر مسئله را تغییر دهید تا جوهره‌ی آن را بهتر ببینید.

چگونه تفکر خلاق را تقویت کنیم؟

برای تقویت مهارت تفکر خلاق، می‌توانید از چهار روش زیر استفاده کنید:

۱. روال روزمره‌تان را بشکنید

ذهن شما وقتی در محیطی تکراری و یکنواخت باشد، تمایلی به خلاقیت ندارد. تغییر ساده‌ای مثل جابه‌جایی میز کار یا حتی شروع روز با یک آهنگ متفاوت، می‌تواند جرقه‌ی خلاقیت را بزند.

۲. با آدم‌های متفاوت گپ بزنید

افرادی که از دنیای متفاوتی آمده‌اند، نگاه متفاوت‌تری هم دارند. گفت‌وگو با یک معمار، شاعر، یا حتی کسی که شغلش از شما کاملاً متفاوت است، می‌تواند طرز فکر شما را زیر و رو کند.

۳. اجازه بدهید گاهی حوصله‌تان سر برود

شاید عجیب به نظر برسد، اما بی‌حوصلگی می‌تواند آغاز یک ایده‌ی فوق‌العاده باشد. وقتی مغز شما از سرگرمی‌های همیشگی فاصله بگیرد، شروع به خلق مسیرهای جدیدی می‌کند.

۴. تکنیک SCAMPER را امتحان کنید

این تکنیک معروف شامل چند روش برای دست‌کاری ایده‌هاست:

جایگزینی، ترکیب، تطبیق، اصلاح، استفاده مجدد، حذف و معکوس‌سازی. برای مثال اگر محصولی دارید، سعی کنید آن را با ترکیبی جدید بازطراحی کنید یا تصور کنید چه می‌شود اگر آن را کاملاً حذف کنید؟

استراتژی‌های مهم برای داشتن ذهنی خلاق‌تر

• دفترچه ایده داشته باشید: ایده‌هایی که در طول روز به ذهنتان می‌رسند را بنویسید. بسیاری از نوآوران بزرگ این کار را هر روز انجام می‌دادند.
• سفر کنید، حتی اگر کوتاه: مواجهه با فرهنگ‌ها و فضاهای جدید ذهن شما را باز می‌کند.
• مدیتیشن و تمرین ذهن‌آگاهی: تمرکز شما را بالا می‌برد و استرس را کاهش می‌دهد.
• مطالعه در حوزه‌های متفاوت: فقط در زمینه تخصصی‌تان مطالعه نکنید. ترکیب اطلاعات از حوزه‌های مختلف، یکی از بهترین بسترها برای تولد خلاقیت است.
• همکاری با افراد با ذهنیت‌های مختلف: تفاوت دیدگاه‌ها شما را مجبور می‌کند از منطقه امن ذهنی‌تان خارج شوید.

جمع‌بندی

خلاق بودن یعنی دیدن آن‌چه بقیه نمی‌بینند، گفتن آن‌چه کمتر کسی به زبان می‌آورد و انجام دادن کارهایی که شاید در نگاه اول عجیب یا حتی بی‌فایده به‌نظر برسند. اما پشت همین مسیر، موفقیت، رضایت شخصی و رشد نهفته است.

تفکر خلاق فقط مخصوص نقاش‌ها و نویسنده‌ها نیست؛ در دنیای مدیریت، آموزش، مهندسی، مارکتینگ و حتی کدنویسی، درست همان چیزی‌ست که راه‌های تازه می‌سازد. شرکت شتابدهنده دانش‌بنیان متین هم با همین نگاه شکل گرفته؛ جایی برای رشد ایده‌های نو، از طراحی نرم‌افزارهای شهری گرفته تا سیستم‌های هوشمند حمل‌ونقل و بازار آنلاین کالاهای مصرفی.

اگر شما در حوزه مدیریت شهری، سیستم‌های هوشمند حمل‌ونقل یا بازار آنلاین کالاهای FMCG فعالیت می‌کنید و می‌خواهید با تفکر خلاق راه‌حل‌های فناورانه‌ی خود را به سطحی فراتر ببرید، هم‌اکنون با شرکت شتابدهنده دانش‌بنیان متین تماس بگیرید.

سوالات متداول (FAQ)

۱. مهارت تفکر خلاق چیست و چرا اهمیت دارد؟

مهارت تفکر خلاق یعنی توانایی دیدن مسائل از زاویه‌ای تازه و یافتن راه‌حل‌هایی متفاوت. این توانایی در حل مسائل پیچیده، تصمیم‌گیری بهتر و نوآوری کاربرد دارد.

۲. تاثیر تفکر خلاق در زندگی چیست؟

تفکر خلاق باعث افزایش اعتماد به نفس، آرامش در بحران‌ها، و بهبود ارتباطات اجتماعی می‌شود. این مهارت زندگی روزمره را از یکنواختی نجات می‌دهد.

۳. تفکر خلاق در کودکان چگونه شکل می‌گیرد؟

با اجازه دادن به کودکان برای تجربه، اشتباه، داستان‌سازی و کشف دنیا. بازی‌های باز، نقاشی آزاد و گفت‌وگوهای خلاقانه از بهترین راه‌های رشد این مهارت هستند.

منبع:

www.betterup.com